Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Artırımı
Meltem Aslan
Anonim şirketlerde esas sermaye artırımı, ortaklık ana sözleşmesinde TTK m.339/2 gereğince zorunlu olarak bulunması gereken rakamın yükseltilmesini ifade etmektedir. Esas sermayenin artırılması usulü TTK’nın çeşitli hükümlerinde düzenlenmiş olup, bu prosedürleri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
- Öncelikle yönetim kurulu, her ana sözleşme değişikliğinde yapıldığı gibi, sermaye artırımına ilişkin ana sözleşme değişikliği önerisini hazırlar ve karara bağlar.
- Akabinde TTK m.456/2 uyarınca genel kurul toplantısı yapılarak sermaye artırım kararı genel kurul tarafından kabul/reddedilir. Sermaye artışı kararı özünde bir esas sözleşme değişikliği olduğundan TTK m.421/1 uyarınca; kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir.
- Genel kurulun sermaye artırımına ilişkin kararında herhangi bir kısıtlama yoksa yönetim kurulu, pay sahiplerinin çıkarılan sermayeye iştirak etmeleri (rüçhan hakkını kullanmaları için) gerekli bildirimleri yapar ve iştirak taahhütnamelerini hazırlar. TTK 461/3’e göre; ‘’ Yönetim kurulu yeni pay alma hakkının kullanılabilmesinin esaslarını bir karar ile belirler ve bu kararda pay sahiplerine en az on beş gün süre verir.’’ Alınan bu yönetim kurulu kararı, pay sahibine iadeli taahhütlü mektupla bildirilmeli ve aynı zamanda TTSG’de ilan işlemi gerçekleştirilmelidir. Bu bağlamda genel kurul kararı alındıktan sonra karara bağlanan sermayeyi temsil eden payların tamamının taahhüt edilmesi ve sermaye artırımının tescilinden önce ödenmesi gereken ¼ oranındaki pay bedelinin ödenmesi de sağlanır.
- Sermaye artırımının ticaret siciline tescilinden önce yönetim kurulunca sermaye artırımı yapılırken yukarıda belirtilen şartların yerine getirildiğini içeren bir beyan imzalanır.
- Tüm bu işlemler tamamlandıktan sonra genel kurulun aldığı sermaye artırım kararı ticaret siciline tescil edilerek sermaye artışına ilişkin ana sözleşme değişikliği işleminin tamamlanması ve hüküm ifade etmeye başlamaktadır. Tescil edilen sermaye artırımı TTSG’de ilan edilerek üçüncü kişilere duyurulur.
Yukarıdaki açıklamalarımızdan görüldüğü üzere, kuruluş işlemlerini tamamlayıp faaliyetine başlayan anonim ortaklıkta esas sermaye artırımı yapılırken pay sahipleri yeniden ana sözleşme imzalamayacaklarından şirkete karşı artırılan payların bedelini ödeme taahhüdünde bulunmak için TTK m.459/2’de hükme bağlanan iştirak taahhütnamesini imzalarlar. Bu bağlamda TTK m.461’de düzenlenen yeni pay alma hakkı, sermaye artırım kararı alındığı sırada mevcut pay sahiplerine payları oranında şirkete karşı yeni pay taahhüdünde bulunma (iştirak taahhütnamesi imzalayarak borç altına girebilme) böylece mevcut pay oranında yeni paylardan edinerek payın sağladığı haklardan yararlanabilme ve ortaklık içindeki pay oranını koruyabilmektedir.
KAYNAKÇA:
Yaşayan Ticaret Hukuku, Ömer Teoman
Anonim Şirketler, Soner Altaş
Anonim Ortaklıklarda Sermaye Artırımı, Erdoğan Moroğlu