Kedi ve Köpeklerin Dijital Yöntemlerle Kimliklendirilme Zorunluluğu
Meltem Aslan
Geçtiğimiz yıllarda teknoloji alanında yaşanan gelişmeler akabinde neredeyse tüm sektörler dijital platformlarda faaliyetlerini sürdürmeye başlamıştır. Dijitalleşme ilk başta sadece insanları odak alan sektörlerde kendini gösterirken, zamanla evcil hayvanları korumak için bu yönde adımlar atılmaya başlamış ve mevzuatta çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılan değişiklikle 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendine; "Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmakla yükümlüdürler. Dijital kimliklendirme yöntemlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir." ibaresi eklenmiştir. İşbu kanunun uygulanmasını sağlamak maksadı ile 26.02.2022 tarihinde Resmi Gazetede Kedi, Köpek ve Gelinciklerın Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasa Dair Yönetmelik, 22.04.2022 tarihinde ise Tarım ve Orman Bakanlığıca Kedi, köpek ve Gelinciklerin Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasa Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır. Mevzuattaki değişiklikle kedi, köpek ve gelinciklerin dijital yöntemlerle kimliklendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Hayvanları kimliklendirmek için mikroçip ve pasaportların kullanılabileceği belirtilmiştir. İşbu kanuni düzenlemenin kapsamınasadece sahipli hayvanların girdiğini belirtmek isteriz.
Kimliklendirmenin amacı, hayvan hareketlerinin takibini ve hastalıklarının kontrolünü sağlamaktadır. Diğer bir ifadeyle, işbu düzenlemenin amacı evcil hayvanların terkini engellemek, hem insan hem hayvanların sağlığı için tehlike arz eden hastalıklara karşı zorunlu olarak yapılması gereken aşılarının uygulanmasını sağlamaktır. Böylece, herkes bilinçli bir şekilde kedi ve köpek sahiplenmek zorunda kalacak, ayrıca sokak hayvanlarının artışının önüne geçilmiş olacaktır.
Evcil hayvanların kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınması sadece il/ilçe tarım ve orman müdürlükleri ve yetkili veteriner hekim tarafından yapılabilmektedir. Yetkili veteriner hekim tarafından sahipli kedi ve köpeklerin deri altına, yaklaşık pirinç tanesi kadar, mikroçip takılarak resmi pasaport düzenlenmektedir. Ardından Hayvan Bilgi Sistemi ( HBS) çatısı altında bulunan Ev Hayvanı Kayıt Sistemi’ne (PETVET), hayvanın adı, pasaport numarası, türü, ırkı, cinsiyeti, rengi, doğum tarihi, aşı, tedavi ve ilaç kayıtları, hayvan sahibinin adı, kimlik numarası, telefon numarası, ikametgâh adresi kaydedilmektedir. Bu bilgilerin güncel olması esas olduğundan ev hayvanı sahipleri kedi ve köpeklerinin ölüm (30 gün), kayıp (7 gün), sahip değişikliği (60 gün) ile ilgili bilgileri il/ilçe tarım ve orman müdürlüğüne ya da Bakanlıkça yetki verilmiş kurum/kuruluş, gerçek veya tüzel kişilere süresi içeresinde bildirmekle yükümlüdürler. Bildirim sonrası yetkili veteriner hekim tarafından ev hayvanın durumu veri tabanına işlenmektedir. Sahip değişikliği halinde ise pasaportta ayrıca düzenleme ve değişiklik yapılmaktadır.
Mikroçipin, bir barkot okuyucu tarafından okunmasıyla sayılan bütün bilgilere ulaşmak mümkündür. Böylece, evcil hayvanların sağlık kontrolleri kolaylıkla takip edilebilecek, kaybolma, sokağa bırakılma veya kaçırılma durumlarında bulunabilmesi sağlanacaktır; ayrıca evcil hayvanını sokağa bırakan kişi tespit edilerek hakkında işlem başlatılacaktır.
Yeni düzenleme ışığında, 24.05.2022 tarih ve 31845 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Yurt İçinde Canlı Hayvan Ve Hayvansal Ürünlerin Nakilleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" kapsamında "Kedi, köpek ve gelinciklerin yurt içi nakillerinde pasaportlarının bulundurulması zorunludur" hükmü getirilmiştir. Böylece, daha öncelerde sadece yurt dışı seyahati için zorunlu olan pasaport uygulaması, artık yurt içi seyahatler açısından da mecburi hale gelmiştir; dijital kimliklendirme yapılmadan, evcil hayvan ile yurt sınırları içeresinde seyahat mümkün olmayacaktır.
Kedi ve köpek sahiplerinin 31.12.2022 tarihine kadar il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerine veya yetkili veteriner hekimlere başvurması durumunda her yaştaki sahipli hayvanların Ev Hayvanı Kayıt Sistemi’ne (PETVET) kayıt işlemleri yapılabilecektir. Kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınmasına ilişkin masraflar ev hayvanı sahipleri tarafından karşılanmaktadırlar. Yeni doğan kedi ve köpeklerin kimliklendirilmesi 6 ay, yeni sahiplenilenlerin ise 30 gün içerisinde yapılmaktadır.
Bu sürelere uymayıp, kedi ve köpeklerini kimliklendirmeyen ve kayıt altına aldırmayanlara 5199 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü gereğince, idari para cezası verilecek ve akabinde hayvan kimliklendirerek ve kayıt altına alınacaktır.
Bu düzenleme gereğince, kaydedilen tüm kişisel veriler 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuata uygun olacak şekilde ve belirli süreler ile sınırlı olacak biçimde saklanacaktır.
KAYNAKÇA:
*5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu,
*26.02.2022 tarihli Kedi, Köpek ve Gelinciklerın Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasa Dair Yönetmelik,
*22.04.2022 tarihli Kedi, köpek ve Gelinciklerın Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasa Dair Yönetmelikte Değişiklik *Yapılmasına Dair Yönetmelik,
*24.05.2022 tarihli Yurt İçinde Canlı Hayvan Ve Hayvansal Ürünlerin Nakilleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
*T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 8.7.2022 / GÖSTERİM SAYSI : 17035 / ARŞİV,
*https://www.sigortam.net/mikrocip-nedir, ‘Evcil Hayvan Mikroçipi Nedir? Ne İşe Yarar?’, 15.11.2022,
*https://www.petlebi.com/blog/kedi-ve-kopekler-icin-zorunlu-cip-uygulamasi, ‘Kedi ve Köpekler İçin Zorunlu Çip Uygulaması’, 04.07.2022.