Varlık Yönetim Şirketleri; Alacak Portföylerinin Menkul Kıymetleştirilmesi
Rıza Güneş
VARLIĞA VEYA İPOTEĞE DAYALI MENKUL KIYMETLER TEBLİĞİ (III-58.1)'NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (III-58.1.c) ile menkul kıymet ihraç edebilecek kurucular arasına varlık yönetim şirketleri de dahil edildi.
Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Fonu
Varlığa Dayalı Menkul Kıymet -VDMK- ihracı için Varlık Finansmanı fonu -VFF- kurulması zorunludur. Bilindiği üzere VFF, varlığa dayalı menkul kıymetler karşılığında toplanan paralarla, varlığa dayalı menkul kıymet sahipleri hesabına kurulur. VYŞ'ler tarafından kurulan fonlar ise yalnızca VYŞ'nin aktifindeki varlıkları devralmak suretiyle fon ihraç edebilecektir.
Fon portföyü, menkul kıymet ihraç tarihini müteakip en geç bir ay içerisinde, fon portföyüne dâhil varlıkların değeri fonun toplam yükümlülüğünden az olmayacak şekilde oluşturulur.
VYŞ'lerin kaynak kuruluş olduğu ihraçlarda fon portföyü, devralınan alacak portföyünün bir bütün olarak ve gerçeğe uygun değeri üzerinden VFF'ye devredilmesi suretiyle oluşturulmasını düzenlemiştir. Alacak portföyünün gerçeğe uygun değerinin nasıl tespit edileceği hususunda henüz bir tebliğ yayınlanmamıştır.
Yurtdışında Satış
VYŞ'lerin kaynak kuruluş olduğu VDMK'lar yalnızca yurt dışında satılabilir. İhraççının talebinin Kurulca uygun görülmesi durumunda, yurt dışında gerçekleştirilecek ihraçlarda Sermaye Piyasası Kurulu tarafından Tebliğde yer alan hükümlerden farklı esaslar uygulanabilir.
Portföylerin izlenmesi
Sermaye Piyasası Kanunu'nun 59-2 maddesine göre VYŞ'ler, menkul kıymetlerin teminatı olan fon varlığını, diğer portföylerinden ve varlıklarından ayrı olarak izlemekle yükümlüdür. Kurul, teminat varlıklara ilişkin kayıtların ihraççının yanı sıra ayrı bir kuruluş nezdinde de tutulmasını zorunlu tutabilir.
Fonun Malvarlığının Dokunulmazlığı
Fona devredilen alacak portföyü, VYŞ'nin mal varlığından ayrıdır. Varlık teminatlı menkul kıymetler itfa edilinceye kadar; teminat alacak portföyü, VYŞ yönetiminin veya denetiminin kamu kurumlarına devredilmesi hâlinde dahi teminat amacı dışında tasarruf edilemez, rehnedilemez, teminat gösterilemez, kamu alacaklarının tahsili amacı da dâhil olmak üzere haczedilemez, iflas masasına dâhil edilemez, ayrıca bunlar hakkında ihtiyati tedbir kararı verilemez.
Fonun Temsili
Fon kurulu, menkul kıymetlerin sahiplerinin haklarını koruyacak şekilde fonu temsil eder ve yönetir. Fon portföyüne alınan varlıkların kayıtlarının doğruluğundan ve bu varlıkların korunması ve saklanmasından fon kurulu sorumludur.
Netice;
Satın alınan alacak portföylerindeki her bir alacak tutarının işleme sürecinde etkisiz kalması ve tabiri caizse sırasını beklemesi sistem etkinliği açısından olumsuz; VYŞ'lerin aktiflerindeki rakamlardan öte daha likit bilanço ile faaliyet gösterebilmesi ise istenen bir durumdu. Portföylerden beklenen nakit akışı ve hasılatın finansal enstrüman çerçevesinde kıymetleştirilmesi ve yatırımcılara satılabilir hale gelmesi piyasanın gelişimi açısından umut verici bir adım oldu.